Bir Yazma Ketlenmesi ve Saldırganlığın Yüceltilmesi Vakasının Analizi
Psike İstanbul Psikanaliz Kitaplığı – İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
Şimdi ve Burada – 5 –
Bir Yazma Ketlenmesi ve Saldırganlığın Yüceltilmesi Vakasının Analizi
Yazar: Maurice Apprey
Bir Yazma Ketlenmesi ve Saldırganlığın Yüceltilmesi Vakasının Analizi isimli bu çalışma Bay H.’in Maurice Apprey ile birlikte çıktığı zorlu psikanalitik yolcululuğunu, katillikten yazarlığa doğru yol aldığı trajik yaşam öyküsünü, ölüm-kalım mücadelesini edebi, felsefi ve psikanalitik bir şölen tadında takip etmemizi sağlıyor. Kitap Apprey’nin Bay H.’nin analizi ve bu analizin teorik arka planını aktardığı bir bölüm ve Mine Özgüroğlu’nun Bay H.’nin analizindeki yaratıcılık ve sembol oluşumu sürecini ele aldığı ve derinlemesine ikinci bir okuma şeklinde tartıştığı bir bölümden oluşuyor.
“O zaman bu dönüm noktasında bir analist olarak benim rolüm nedir? Bilinmeyen öykünün, anlatılmamış öykünün gelişmesini kolaylaştırmam, böylece analizanın dönüşümünü nasıl yeniden yapılandıracağına karar vermesini sağlamam gerekiyor. Analizan benim hem bir suçun hem de bir ölümden kurtarma girişimimin tanığı olmamı istediğini ima etmektedir. …
Her vaka kendine özgü zorlukları beraberinde getirir; bu nedenle her vakada daima aynı tarzda çalışmam. Ancak belirli bir kuramsal geleneğe uygun bazı vakaları tedavi ederken, sadece söz konusu geleneğe sadık kalarak çalıştığımı söyleyebilirim. Buna karşılık bir vakanın karmaşıklığı birden çok sayıda geleneği dikkatle kullanmamı gerektirdiğinde, bunu yapmaktan da kaçınmam. Bu kitapta sunulan vaka ikinci duruma iyi bir örnek oluşturmaktadır. Şimdi gelin, evrimiyle hepimizde saygı uyandıran ve bize emanet edildiğinde kendimizi ayrıcalıklı hissettiren insan zihnini kutlamak üzere bana katılın.”
Maurice Apprey
“Bay H. yas duygularıyla temas etmeye, kaybettikleriyle, geçmişiyle vedalaşmaya başladı. Bu sürece giderek daha fazla simgeleştirme ve yaratıcılık eşlik etmeye başladı. Elbette bu süreç, düz bir çizgi şeklinde ilerlemedi. İleri geri hareketlerle, iniş çıkışlarla devam etti. Böylece analizan gaddar babasına boyun eğmek yerine Apprey’den güç alarak kararlı ve otoriter baba ve tek eşli bir koca olarak işlevini yerine getirecek duruma gelmeye başladı. Bir baba ya da koca olarak ne yapacağını onun yerine tanrıların belirlemediği bir yaşam vardı artık önünde.”
Mine Özgüroğlu
İçindekiler
Sunuş
Editörün Önsözü: Uzun İnce Bir Yol…
Teşekkür
BİRİNCİ KISIM Bir Yazma Ketlenmesi ve Saldırganlığın Yüceltilmesi Vakasının Analizi
Vaka Sunumu
GİRİŞ Psikanalizde Bütünleyici Yaklaşım Düşüncesine Bir Anıştırma
ÖNSÖZ Eksen Olarak Heinz Hartmann’dan Üç Pasaj
BİRİNCİ BÖLÜM
Önbilgi
Tanıtıcı Açıklama
Aile Öyküsü (Geçmiş ve Şimdiki Zaman) ve Kişisel Öykü
Tanıyla İlgili Bazı Düşünceler
İKİNCİ BÖLÜM Yazabilmek İçin Görüngüsel Babanın Öldürülmesi: Analizin İlk Yılındaki Süreç
(a) Boyunduruk Altındaki Kendilik İçin Güvenli Bir Ortam Sağlanması
(b) Analizana Korkulan Babayla Yüzleşmesi ve Ondan Ayrışması Amacıyla Analiz İçinde Güç ve Yer Verilmesi
(c) Sağ Kalabilmek İçin Görüngüsel Babanın Öldürülmesi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Analizin İkinci Yılındaki Süreç
Analiz Sürecindeki Aşamalar
(a) Annesinin ve Diğerlerinin Öldürülmesine Tanık Olarak Analist
(b) Ölüm Yerinden Kurtarma Girişimine Tanık Olarak Analist
(c) Analistin Ölüme Tanık Olmasını İstemekle Kurtarmaya Tanık Olmasını İstemek Arasındaki Örtüşme ve Uzlaşma: Annenin Fiziksel Ölümünün ve Psikolojik İşlev Olarak Geri Dönüşünün Kabul Edilmesi
(d) Annenin Bir Psikolojik İşlev Olarak Geri Dönüşü Sadece Bir Önsezidir: Hayaletin Üç Belirgin Görünümde Geri Dönüşü
(e) Analizanın Ensest Olarak Dramatize Edilen Olumlu Oidipus Nitelikli Çabalarının Sonuçlanması
(f) Ensest Nitelikli Oidipal Arzuların Dramatizasyonundan İçgüdüsel Eğilimlerin Simgeleştirilmesine
(g) Görünmez Anne Olan Analistten Barınak ve Yön Sağlayan Yatak Arkadaşı Olan Analiste Giden Yol (h) Eşinin Gerçek Yatak Arkadaşı Olarak Yerini Bulması ve Babasının Kansız Biçimde Silahsızlandırılması
Şimdiye Kadar Yaşanan Aktarımda Güçlenme Sürecinin İzlediği Yol
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Klein Sonrası Bir Görüngüsel Yorum: Genital Haznenin Göz Kamaştırıcılığı Sadece Anal Hazneye Götüren Bir Tuzaktır. Analizan Anne Klaustrumundan Kaçışını Nasıl Simgeleştirilecek ve Gerçekleştirecek?
BEŞİNCİ BÖLÜM Lacancı Bir Yaklaşım: İnsanın Babası Katil Olunca Oidipus Nitelikli Mücadeleyi Halletmek İçin Onunla Nasıl Özdeşleşebilir?
ALTINCI BÖLÜM Persephone Efsanesi ve Olumsuz Oidipus Karmaşası
YEDİNCİ BÖLÜM Kendiliğin Yeniden Yapılanması
Kararlı Bir Çıkış
SEKİZİNCİ BÖLÜM Kuşak Aşkın Hayaletlenme
DOKUZUNCU BÖLÜM Baştan Çıkarma Kurallarının Evrensel Yasadan Ayrılması
Oyunun Kurallarının Evrensel Yasadan Ayrılması: İlişkiye Gerileyici Bir Dönüş ve İkinci Kez Sonlandırma Çabası
1. Pasaj: “Beni Terketme” ya da Nesne Kaybından Korku
2. Pasaj: “Beni Aşağılama ve Beni Terk Etme”: Megalomani mi Yorumlanmalı Yoksa Empati mi Gösterilmeli
3. Pasaj: Analizanın Seçenekleri Bulunduğu Yanılsamasına Ortak Olmayı Reddediyorum
4. Pasaj: “Beni Hırsızlık Yaparken Yakaladıkları İçin Minnettarım”
5. Pasaj: Güç Yanılsaması ve Edilgenliğin Bir Hile Olarak Kullanılması
6. Pasaj: Ayrılma
7. Pasaj: Ayrılış İçin Analistin Bir Tazminat Ödemesi Gerekiyor
8. Pasaj: Analizan Analistin Çalışması İçin Tazminat Ödeyecek
Özet
ONUNCU BÖLÜM Tekrar Öldürme Dürtüsünün Simgeleştirilmesi
I. Tarihteki Olaylardan Bir Tarih Duygusuna
II. Psikanaliz Süreci
A. Deneyim Bölümü: Bir Şey “Bizi Düşünmekten Alıkoyuyor”
B. Üzerine Düşünme Bölümü: Önemli Bir Yorum
C. Dönüşüm Bölümü: Siyah İpliklerden Beyaz Bir Kumaş Dokumak
Son Sözler
ON BİRİNCİ BÖLÜM Prolepsis – Sahneye Konmuş ve Engellenmiş
Dürüstlüğün Riski ve Risk Altındaki Dürüstlük
Edilgen ve Etkin Faillik Üzerine Bir Seans
Etkin Failliğin Eşiğinde Bir Seans
Ara Durakların Bir Gelişim Çizgisi: Edilgenlik Failliğinden Etkin Faillik Eşiğine Geçiş
Analizanın Edilgenlikten Etkinliğe Geçiş Konusunu İncelediği ve Şiir Çalışmasını Analiz Çalışmasıyla Bütünleştirdiği Bir Seans
ON İKİNCİ BÖLÜM Zihin ve Deneyimin Yapısı, Fiziksel Ayrışma Sürecinde Ölü Bedenlerin Yeni Unsurlar Olarak Yeniden Oluşturulması
A. Zihnin Yapısı: Yapıyı Yeniden Oluşturmalı mı?
B. İçsel Zaman Bilinci ve İçsel Ebeveyn Varlığına Ait Yapılarla İlgili Pasajlar
Tekerlekli İskemledeki Kadın: Kendi Kendine Sabotajın Temsil ve İfade Edilmesi
Tekerlekli İskemledeki Kadın: Bu Kadın Hakkındaki Düşünceler ve Onun Zedelenmiş ve Zedeleyici İçsel Babadan İçsel Zaman Bilincinin İki Biçimi Olarak Ayrışması
Zamanı Yenme İsteği İle Hareketsiz Kalma ya da İmkânsız Projeler Dünyasında Takılıp Kalma Durumundan Amaç ve Yön Veren Bir Analitik Zaman Dünyasına Geçiş
C. Birbirinden Ayrı ve Süreklilik Şeklinde İki Referans Alanı: Bir Dondurulmuş Unsurdan Çoğul Deneyim Yapılarına Geçiş
GECİKMELİ ÖNSÖZ Eksen Niteliğindeki Üç Pasajdan Geçen Sarmal Yol
GÖRÜNGÜBİLİMLE İLGİLİ EK Klinik İncelemede Yapılanmayı Sağlayan Bir Derinlik Boyutuna Doğru
1. Tortu: A1, B1, C1, D1 164
2. Bedensellik: A2, B2, C2, D2 164 3. Tekrarlama: A3, B3, C3, D3 165 4. İleriye Uzanma: A4, B4, C4, D4 5. Özgürleşme: A5, B5, C5, D5 167
Kaynakça
İKİNCİ KISIM Öldürmekten Yaratıcılığa… Mine Özgüroğlu
Yas’tan Yaratıcılığa
Ölümün ve Öldürmenin Kıyısında
Ölmeden-Öldürmeden
Aktarım Karşıaktarım: Sana Güvenmek İstiyorum
Baba Gerçekten Öldüğünde
Analiz Sonlanırken: “Öldürme ve Yaratma”
10 Yıl Sonra
Son Söz…
Kaynakça
Dizin